Gleann Cholm Cille

I’m off to Gleann Cholm Cille in Dongal in the northwest of Ireland later today. I’m going there for the Scoill Shamhraidh i dTeanga agus Cultúr (Language & Culture Summer School) at Oideas Gael, a week of speaking and singing in Irish, seeing old friends and making new ones, listening to and playing music, and enjoying the wonderful scenery of Columba’s magical glen. The craic will be mighty and I’m really looking forward to it.

While I’m there I’ll probably have limited access to the web and email, so posts on this blog might become somewhat sporadic.

Mozart’s Requiem ac Eisteddfod Môn

Ddoe mi es i weithdy cerddoriaeth yn y Galeri yng Nghaernarfon i ddysgu y Requiem gan Mozart yn ystod un ddiwrnod. Roedd arweinydd ac unawdwyr gwych o Gorws Cenedlaethol Cymreig y BBC yno, ac mi nes i fwynhau y dydd yn fawr, ond tua diwedd y dydd roedd fy llais canu bron wedi diflannu, yn enwedig y nodau uwch.

Gyda’r nos mi es i Eisteddfod Môn efo Côr y Dysgwyr a Chôr Llanfairpwll, ond yn gyntaf mi aethon ni i Ganolfan Conwy ger Plas Newydd i ymarfer. Ac yna mi aethon ni i’r Eisteddfod yn Llangefni, ac ar ôl aros am awr neu ddwy, mi wnaethon ni cystadlu fel un gôr efo’r enw Côr Dros y Bont. Yn anffodus roedd fy llais canu yn wân o hyd ac mi nes i canu’r nodau isel yn unig ac roedd rhaid i mi meimio y lleill. Roedd dau gôr eraill yn cystadlu, ac mi wnaethon i y drydydd wobr.

Mandalyn

Chionnee mee mandalyn yn çhiaghtyn shoh erreish smooinaghtyn er rish foddey. Ta mee çheet cliaghtit rish, as ta foddym cloie beggan carryn hannah.

Maindilín

Cheannaigh mé maindilín an seachtain seo i ndiaidh smaoineamh air le feadh tamall. Tá mé éirigh cleachta leis, agus is féidir liom cúpla foinn a sheinm cheanna.

Mandolin

Mi brynes i fandolin yr wythnos hon ar ôl meddwl amdano ers amser maith. Dw i’n mynd yn gyfarwydd efo fo, ac dw i’n medru chwarae ychydig o alawon yn barod.

Cuirrey kiaull

Riyr hie mee dys yn chied cuirrey kiaull lesh bann phrash yn ollooscoill – ta paart jeh my chaarjyn ‘syn bann as hug nane jeu yn bann er bun. V’ad dy mie as va taitnys vooar ain.

Oie Jedoonee hie mee dys cuirrey kiaull yindyssagh lesh Sheshaght Chiaull yn ollooscoill, as noght ta mee goll dys possan y Nollick ec Global Café.

Cyngerddau

Neithiwr es i i’r gyngerdd gyntaf band pres y prifysgol – mae ffrindiau yn y band ac mi gafodd un ohonyn nhw sefydlu y band. Roedden nhw’n dda ac mi fwynheuon ni ein hunain yn fawr.

Nos Sul mi es i i gyngerdd wych gan Gymdeithas Gerdd y prifysgol, a heno dw i’n mynd i barti Nadolig yn Global Café.

Ceolchoirmeacha

Aréir chuaigh mé chuig an chéad ceolchoirm leis banna práis na hollscoile – tá cúpla de mo chairde sa banna agus chur daoine amháin acu an banna ar bun. Bhí siad go maith agus bhí muid ag déanamh suilt mór as.

Oíche Dhomhnaigh chuaigh mé chuig ceolchoirm leis Cumman Ceoil na hollscoile, agus anocht tá me ag dhul chuig coisir na Nollag ag Global Café.

Woza Moya

Oie Jesarn ghow mee arrane ayns daa chuirrey kiaull lesh yn Sheshaght Chiaullee Pobble Bangor dy throggal argid da Woza Moya, shalee chohellooderys ta cooney peiagh lesh AIDs as HIV ‘syn Affrick Yiass. Va yn chied chuirrey kiaull çheumooie jeh’n boayl shappal ayns laaragh Bangor, as va yn nah chuirrey kiaull ayns cabbal Penrallt. Va y daa chuirrey kiaull yindyssagh.

Oie ny vairagh beeym goaill arrane ayns cuirrey kiaull charval lesh Criw Bangor, sheshaght chiaullee ny ynseydaghyn Bretnish, ‘syn Ard-çhiamble Bangor.

Cyngerdd

Nos Sadwrn mi ganais mewn dwy gyngerdd efo’r Côr Cymunedol Bangor i godi pres ar gyfer Woza Moya, prosiect cefnogaeth cymunedol yn Ne Affrica sy’n helpu pobl efo HIV neu sy’n eu effeithio gan HIV ac AIDs. Roedd y ddwy gyngerdd yn ardderchog.

Nos yfory bydda i’n canu mewn cyngerdd carolau efo Criw Bangor, côr y dysgwyr Cymraeg, yn y Gadeirlan Bangor

Cuirrey kiaull

Riyr hie mee dys cuirrey kiaull feer vie lesh kiaullane as corys yn ollooscoill. Ennym y cuirrey kiaull va ‘1884’ er yn oyr dy row y kiaull veih ny bleeaney 1880, as hug yn ollooscoill er bun ‘sy vlein 1884, as myr shen ta’n ollooscoill jannoo ardeailley jeh’n 125 bleeaney echey mleeaney.

Cyngerdd

Neithiwr es i i gyngerdd wych gan cerddorfa a chôr y prifysgol. Enw y gyngerdd roedd ‘1884’ oherwydd roedd y gerddoriaeth o’r blynyddoedd 1880, ac mi sefydlwyd y prifysgol ym 1884, ac felly mae’r prifysgol yn dathlu ei ganmlwyddiant a chwarter eleni.

Ceolchoirm

Aréír chuaigh mé chuig ceolchoirm go hiontach leis ceolfhoireann agus cór na hollscoile. Ainm an cheolchoirm bhí ‘1884’ mar gheall ar go raibh an ceol óna blianta 1880, agus bhunaigh an ollscoil sa bhliain 1884, agus mar sin tá an ollscoil ag ceiliúradh a comóradh 125 bliain i mbliana.

Jerrey shiaghtin

Y jerrey shiaghtin shoh chaie va mee feer tarroogh – fastyr Jesarn hie mee dys keirdlann Kiaulleeaght ny h-Agglish ‘syn ollooscoill lesh y possan chiaullee Opus Anglicanum. Ren mee gynsaghey lhaih noteyraght Gregoiragh, as canteyraghtyn ass y Ladjyn, y Ghreagish as y Vaarle, as v’eh feer hymoil as taitnyssagh dy jarroo.

Oie Jesarn hie mee dys cuirrey kiaull lesh Opus Anglicanum, as ghow y sleih va ec y keirdlann cubbyl dy chanteyraghtyn ‘syn cuirrey kiaull. Va yn oie yindyssagh.

Fastyr Jedoonee hie mee dys cooish ayns Menai Bridge lesh y possan chiaullee ynnydoil Banda Bacana, as by vooar yn spoyrt eh.

Penwythnos

Y penwythnos diwethaf ro’n i’n brysur iawn – prynhawn Sadwrn es i i weithdy siant (llafarganu) Eorgaidd yn y prifysgol efo’r grŵp Opus Anglicanum. Mi ddysgais i ddarllen nodiant Georgaidd, a chaneuon Lladin, Groeg a Saesneg, a roedd yn ddiddorol a mwynhaol iawn.

Nos Sadwrn es i i gyngerdd Opus Anglicanum, ac mi ganodd y bobl a oedd yn y gweithdy dau gân yn y gyngerdd. Roedd y noson yn ardderchog.

Prynhawn Sul es i barti ym Mhorthaethwy efo’r grŵp lleol Banda Bacana, ac roedd yn wych.

Cuirrey kiaull eddyr-Gaelgagh

Riyr va cuirrey kiaull eddyr-Gaelgagh yindyssagh ayn ayns Purt ny h-Inshey lesh kiaulleyderyn voish Mannin, Nerin as Nalbin. V’eh fer vie clashtyn arraneyn as taggloo ayns Gaelg, Yernish as Gaelg Albinagh.

Cyngerdd Gaeleg

Neithiwr roedd cyngerdd ardderchog ym Mheel efo cantorion a cherddorion o Ynys Manaw, Iwerddon ac Yr Alban. Roedd hi’n wych clywed caneuon a sgwrs yn Fanaweg, Wyddeleg ac Aeleg.

Arrane son Mannin

Jea er y vaatey veih Heysham haink mee er caarey aym ta Gaelg eck, ren shin coloayrts as Gaelg, as hoig mee y chooid smoo.

Riyr hie mee dys cuirrey kiaull yindyssagh ayns Purt ny h-Inshey. Haghyr cohirrey ‘Arrane son Mannin’, as va ram kiaulleyderyn schleioil elley ayn.

Cân i Ynys Manaw

Ddoe ar y bad o Heysham mi gwrddes i â ffrind sy’n medru Manaweg, naethon ni sgwrsio yn y Fanaweg, a ddealles i y mwyarif.

Neithiwr es i i gyngerdd ardderchog ym Mheel. Roedd y gystadleuaeth ‘Cân i Ynys Manaw’ yn digwydd, a roedd llawer o gerddorion a chantorion yna.

Y Cooish

I’m currently in the Isle of Man for the Cooish, a festival of Manx language and traditional music from the Isle of Man, Ireland and Scotland. Last night I went to an excellent concert in Peel which included the Arrane son Mannin (Song for Man) competition, and there’s a lecture in Manx (Leaght y Ghaaue) this evening.

Yesterday I met a Manx-speaking friend on the boat coming over and we talked Manx throughout the crossing. Well actually she did most of the talking and I contributed to the conversation whenever I could. It was the longest conversation I’ve ever had in Manx and I was pleased to find that I could understand almost everything, and even got the jokes.

My Manx tends to get mixed up with Irish and Scottish Gaelic, and even Welsh sometimes, but my friend is fluent in Irish, and speaks some Scottish Gaelic and Welsh, so this didn’t matter so much. We did try to stick to Manx most of the time though.

One of the things we were discussing was false friends between the Gaelic languages. For example, daoine means people in Irish, while in Manx dooiney means men, and the word for people is sleih, mooinjer or pobble. In Scottish Gaelic people is poball or sluagh, and men is daoine.

We also tried to translate Queen’s Bohemian Rhapsody into Manx, though couldn’t remember all the words in English and weren’t sure of the Manx equivalents of some of the words we could remember.