Category: Welsh (Cymraeg)

Ceathairéad téadach

By Simon

Oíche Shathairn chuaigh mé chuig cheolchoirm san ollscoil leis Ceathairéad Benyounes, ceathairéad téadach de chailíní óga bunaíodh i 2007 nuair a bhí na comhaltaí ag déanamh staidéir ar an Coláiste Ríoga Ceoil an Thuaisceart (Royal Northern College of Music) i Manchain.

Sheinn siad píosaí leis Hayden, Webern agus Beethoven, agus bhí siad go hiontach ar fad. Bhí sé cinn de na píosaí leis Webern an-ghearr, neamhthonúil agus beagán aisteach, ach dá ainneoin sin bhí siad suimiúil.

Pedwarawd llinynnol

Nos Sadwrn mi es i i gyngerdd yn y prifysgol gan Pedwarawd Benyounes, pedwarawd llinynnol merched ifanc y sefydlwyd yn 2007 pan roedd y aelodau yn astudio yng Ngholeg Brenhinol Cerdd y Gogledd (Royal Northern College of Music) yn Manceinion.

Mi ganon nhw alawon gan Hayden, Webern a Beethoven, a roedden nhw yn wych dros ben. Roedd chwech o’r alawon gan Webern yn fyr iawn, yn ddigywair ac yn ryfedd, ond er hynny roedden nhw yn ddiddorol.

Telyn a Gaita

By Simon

Heno mi es i i gyngerdd wych yn y prifysgol gan Siân James, cantores a thelynores o Ganolbarth Cymru a Anxo Lorenzo, pibydd o Alisia. Roedd yn ardderchog dros ben.

Mae llais hyfryd iawn ‘da Siân, ac mae hi’n canu’r delyn a’r piano yn wych hefyd. Roedd dau ddyn yn cyfeilio hi – roedd un yn canu’r allweddellau a’r piano, ac yn canu, a roedd un arall yn canu chwibanau, y ffidil a’r accordion. Cerddorion dawnus iawn oedden nhw. A dweud y gwir, yr albwm Cymraeg cyntaf y brynes i oedd Distaw gan Siân James, ac wrth gwrando ar ei chaneuon, mi syrthies i mewn cariad gyda’r iaith Gymraeg, ac ar ôl hynny ro’n i’n awyddus i ddysgu’r iaith.

Mae Anxo Lorenzo yn dod o Alisia yng ngogledd-orllewin Sbaen. Mae e’n canu’r facpib Galisieg, neu gaita (de foles) yn yr Alisieg, a’r chwibanau. Yn cyfeilio e oedd dyn arall o Alisia sy’n canu’r bouzouki (boswcî?), a dyn o Iwerddon sy’n canu’r ffidil. Roedden nhw’n canu alawon o Alisia ac o Iwerddon yn angredadwy o dda ac yn gyflym dros ben. Mi glywes i’r facpib Galisieg o’r blaen – roedd dyn o Wcráin yn canu nhw un waith pan ro’n i’n yn Iwerddon – ond dw i erioed wedi clywed rhywun yn canu nhw mor gyflym a mor dda, ac roedd rhai o’r synau oedd yn dod oddi wrthynt yn hollol syfrdanol.

Bellies, bags and bellows

By Simon

Yesterday a friend asked me whether bellyache was considered rude or vulgar, and whether tummy ache or stomach ache were preferable in formal conversation. I thought that the word belly might be seen as vulgar and/or informal by some; that stomach ache might be better in formal situations, and that tummy ache tends to be used by and with children. Would you agree?

Belly comes from the Old English belg (bag, purse, bellows, pod, husk), from the Proto-Germanic*balgiz (bag), from the PIE base *bhelgh- (to swell), which is also the root of the Old Norse belgr (bag, bellows) and bylgja (billow); the Gothic balgs (wineskin), the Welsh bol (belly, paunch), the Irish bolg (abdomen, bulge, belly, hold, bloat), and the Latin bulga (leather sack). The English words bellows, billow, bolster, budget and bulge also come from the same root [source].

In English belly came to refer to the body during the 13th century, and the abdomen during the 14th century. By the late 16th century its meaning had been extended to cover the bulging part or concave convex surface of anything. In the late 18th century some people in England decided that belly was vulgar and banished it from speech and writing – replacing it with stomach or abdomen. [source].

Christmas

By Simon

Nadolig Llawen
Joyeux Noël
聖誕快樂
Nollaig shona doibh
¡Feliz Navidad!
Nollick Ghennal
Bo Nadal
Nollaig chridheil
メリークリスマス
Buon Natale
Frohe Weihnachten
Bon Nadal
Veselé vánoce
and Merry Christmas!

Sniaghtey

By Simon

Sniaghtey er Straid William, raad ta mee cummal ayns Bangor

V’eh ceau sniaghtey dy trome oie Jerdein as Jeheiney shoh chaie, as ta yn sniaghtey foast ayn ayns shoh nish. Ta yn sniaghtey aalin, as t’eh feaee er yn oyr nagh vel mooney gleashtanyn er ny raaidyn, agh t’eh feayr agglagh, as ta yn shiaghtey riojit stooalt er ny pemmadyn as er ny cooyl-raaidyn, as t’eh shliawin agglagh fo chosh. Cha ren mee fakin wheesh da shiaghtey rieau ayns Bangor.

Golwg o Fae Hirael a'r Carneddau efo eira arnynt

Eira

Roedd hi’n bwrw eira yn drwm Nos Iau a Ddydd Gwener yr wythnos diwetha, ac mae’r eira yn dal i fod yma bellach. Mae’r eira yn hyfryd, ac mae hi’n dawel oherwydd nag oes llawer o draffig ar y strydoedd, ond mae’n oer ofnadwy, ac mae’r eira wedi ei rhewi yn galed ar y palmentydd ac ar y strydoedd cefn, ac mae’n lithrig iawn dan droed. Dw i erioed wedi gweld cymaint o eira ym Mangor.

Colds, streams and rivers

By Simon

A snow-covered Siliwen Road in Bangor

It’s rather cold here at the moment with daytime temperatures not much above freezing, and nighttime dropping to -10°C (14°F) or even -20°C (-4°F) in places. As a result, some of the snow that fell last week has frozen solid and been trampled down on pavements and ungritted back streets making them decidedly icey and slippery.

I also have a cold at the moment, so I thought I’d look into how to say “I have a cold” in a number of languages. In French it’s “Je suis enrhumé” or “I am enrhumed”. Enrhumé comes from rhume (cold), which comes from the Old French reume, from the Latin rheuma, from the Greek rheuma (stream, current, a flowing), from rhein (to flow), from the Proto-Indo-European *sreu- (to flow). The Proto-Indo-European *sreu- is also the root of the Irish sruth (stream, river), the Welsh ffrwd (stream) and the Polish strumyk (brook). [source].

The Czech word for cold rýmu appears to be spring from the same source – mám rýmu is “I have a cold” by the way – as does the English word rheumatism. You can also say jsem nachlazený for “I have a cold” in Czech, which has a similar structure to the French phrase – “I am colded” or something like that.

In Welsh you don’t have a cold but rather a cold is on you: mae annwyd arna i, and the other Celtic languages use the same structure, “Is cold on/at me”: tá slaghdán orm (Irish), tha ‘n cnatan orm (Scottish Gaelic), ta feayraght/mughane aym (Manx).

In German “I have a cold” is Ich bin erkältet (“I am becolded?”), with erkältet coming from kalt (cold).

In Mandarin Chinese you say 我感冒了 (wǒ gǎnmào le) or “I catch cold [change of state particle]”.

Lussyn ny cam-ching

By Simon

Lussyn ny cam-ching

Jiu ren mee soiaghey y fraueyn lus ny cam-ching dy chionnee mee meeghyn er-dy-henney. Ren mee soiaghey fraueyn elley (blaaghyn sniaghtee, crocysyn, cliogaghyn, a.r.e.) shiaghtyn ny ghaa er-dy-henney. Ta doghys aym dy ghoaill paart jeu toshiaght cur magh blaaghyn veih Jerrey Geuree yn vlein ry heet.

Cennin Pedr

Heddiw mi blannes i y bylbiau Cennin Pedr y brynes i rhyw fisoedd yn ôl. Mi blannes i fylbiau eraill (eirlysiau, crocysau, gellysg, ayyb) wythnos neu ddwy yn ôl. Gobeithio bydd rai ohonynt yn dechrau blodeuo ym mis Ionawr y blwyddyn nesaf.

Bwriadau da a diogi

By Simon

Yn ôl ym mis Medi roedd gen i bwriad sgwennu pethau ar y blog ‘ma yn amalach, ac yn sgwennu mewn iaith wahanol bob dydd. Mi wnes i hynny am wythnos, ac yna roedd fy mwriadau da yn eu llyncu gan fy niogi.

Beth bynnag r’on i wedi bod yn eitha brysur yn ddiweddar efo amryw gweithgareddau, yn gynnwys canu, mynd i gynerddau, i ddramau ac i weithgareddau diwylliannol eraill, gweithio ar fy wefan, ayyb. Pythefnos yn ôl mi ges i parti cynhesu tŷ yma o’r diwedd, ar ôl wedi bod yn fy nhŷ newydd ers tua pedwar mis. Daeth bymtheg o fy nghyfeillion ac mi wnaethon ni noson da.