Nos Sadwrn canais mewn cyngerdd gyda’r côr meibion yn Woodingdean, tref fach ger Brighton. Cyrhaeddais yno mewn amser, ond yn anffodus, es i hollol ar goll ar y ffordd o’r stop bws i’r eglwys lle cafodd y cyngerdd ei gynnal. Ar ôl disgyn o’r bws, sylweddolais mod i’n yn y lle anghywir. Ro’n i’n nabod roedd yr eglwys ar ffordd o’r enw Ridgeway ond doedd dim ond syniad amwys ‘da fi lle roedd honna. Felly cerddais yn ôl i fyny’r bryn yn chwilio am y Ridgeway. Pan cyrhaeddais ar ben y bryn o’r diwedd heb ddod o hyd i’r Ridgeway neu’r eglwys, es i i fyny ac i lawr pob un o’r ffyrdd hyn cyn i mi ddod o hyd i rywun i ofyn cyfarwyddiadau amdano. Dywedodd ef wrthaf lle roedd y Ridgeway a meddyliais fyddwn i’n cyrraedd i’r eglwys cyn bo hir.

Felly ro’n i’n ar y ffordd gywir, o’r diwedd, ond ar ben anghywir hi. Felly cerddais i lawr y ffordd, a nid ffordd fyr roedd hi. Pan cyrhaeddais i’r ben arall heb weld yr eglwys, meddyliais wrtho fy hun mod i wedi blino, yn wlyb dros ben – roedd hi’n bwrw glaw trwm trwy’r amser – ac mae’r cyngerdd wedi dechrau yn barod, felly mae’n well ‘da fi mynd adref. Ond yna weles i’r eglwys, es i mewn, a llithrais i mewn sedd yng nghefn hyd at yr egwyl – roedd yr hanner cyntaf bron wedi gorffen hyd hynny. Dyma’r tro cyntaf mod i wedi clywed y côr fel aelod o’r cynulleidfa a swniodd yn wych.

Ces i canu yn ail hanner y cyngerdd o leiaf.

Cynghorodd ein arweinydd mod i’n gorfod cael lifft i gyngherddau yn y dyfodol rhag ofn i mi cyrraedd yn edrych fel ‘llygoden wedi ei boddi’. Cyngor da! Dod â’r map byddai yn syniad da hefyd.

Luchóg báite

Oíche Shatharn chan mé i gceolchoirm le cór Breatnach i Woodingdean, baile beag i aice le Brighton. Shroich mé ansin in am, ach ar an drochuair, chuaigh mé ar seachrán idir stad na mbus agus an eaglais cá raibh an cheolchoirm ar siúil. I ndiaidh an mbus a fhágáil, shíl mé go raibh mé san áit mícheart. Bhí fios agam go raibh an eaglais ar bóthar dar bh’ainm an Ridgeway, ach ní raibh mé cinnte cá raibh an bóthar sin. Mar sin de shiúl mé air ais suas an cnoc agus mé ag lorg an Ridgeway. Nuair a shroich mé ar bharr cnoic gan tar ar an Ridgeway nó an eaglais, chuaigh mé suas agus síos gach bóthar ansin roimh tháinig mé ar duine agus chuir mé faisnéis an bhealaigh air. Dúirt sé liom cá raibh an Rideway agus shíl go shroichfinn mé ann gan mhoill.

Raibh mé ar an bóthar ceart ar deireadh, ach ag barr an cnoic in áit bun an cnoic, cá raibh an eaglais. Mar sin de shiúl mé síos an bóthar, agus ní raibh sé bóthar gearr. Nuair a tháinig mé ag bun an cnoic gan an eaglais a fheiceáil, dúirt mé liom féin go raibh mé tuirseach agus fliuch go craiceann – bhí sé ag cur báisteach an t-am ar fad – agus go mbeidh an cheolchoirm ag tosú cheana, agus rachaidh mé abhaile anois. Agus ansin, chonaic mé an eaglais, chuaigh mé isteach agus shuigh mé síos ag cúl na lucht féachana – bhí an chéad leath thart faoin am sin. Sin é a chéad uair atá mé an cór a chluinstin mar ball na lucht féachana agus bhí sé go hiontach.

Ar a laghad chan mé sa dara leath.

Dúirt ár stiúrthóir liom gur cheart dom síob a fháil agus mé ag dúl chúig cheolchoirmeacha as seo amach, nó tiocfaidh mé ann ag féachaint mar luchóg báite. Comhairle mhaith! Mapa a thógáil bhiodh smaoineamh maith freisin.

Drowned rat

On Saturday evening I sang in a concert with the Welsh choir in Woodingdean, a small town near Brighton. I arrived there on time, but unfortunately got completely lost between the bus stop and the church where the concert was taking place. After getting of the bus I realised that I was in the wrong place. I knew that the church was on a road called the Ridgeway but only had a vague idea where that was. So I marched back up the hill looking for the Ridgeway. When I finally arrived at the top of the hill without finding the Ridgeway or the church, I went up and down all the roads there before finding someone to ask for directions. He told me where was the Ridgeway and I thought that I’d soon be arriving at the church.

I was on the right road at last, but at the wrong end of it. So I off I went down the road, and it wasn’t a short road either. When I finally arrived at the other end without seeing the church, I thought to myself I’m tired, soaked – it was raining heavily all this time – and the concert will have already started, so I might as well go home. But then I saw the church, went in and slipped into a seat at the back until the interval – the first half was almost over by then. This was the first time I’d heard the choir as part of the audience and it sounded great.

At least I got to sing in the second half of the concert.

Our conductor advised me to get a lift to future concerts so that I don’t turn up looking like a drowned rat. Good advice! Taking a map would also be a good idea.

Yr wythnos hon, ymunais â’r Côr Meibion Cymraeg Brighton. Maen nhw’n ymarfer bob Nos Lun yn Eglwys Sant Leonard yn Hove, taith weddol fyr ar y bws o fan hyn, ac maen nhw’n perfformio mewn cyngherddau bob ail mis ar gyfer elusen. Torf o hogiau diddorol ydyn nhw, a mwynhaf canu gyda nhw, dw i’n meddwl. Darganfodais llais bas sy ‘da fi ac felly mae rhaid i mi ailddysgu y clef bas nawr.

O’n i’n bwriadu ymuno â côr cymunedol lleol hefyd, ond maen nhw’n chwilio am arweinydd newydd ar hyn o bryd a dydyn nhw ddim yn ymarfer. Gobeithio bydden nhw’n ailddechrau cyn bo hir. Beth bynnag, chwiliais am gorau lleol eraill y gallwn ymuno amdanynt, a dw i wedi synnu bod cymaint o gorau yn yr ardal hon – corau proffesiynol, corau cymunedol, corau siambr a hyd yn oed côr Iddeweg.

Coir

An seachtain seo, chuaigh mé i gCór Breatnach Brighton. Bíonn siad ag cleachtadh achan Oíche Luan in Eaglais Niamh Leonard i Hove, turas measartha gearr ar an mbus ó anseo, agus bíonn siad ag seinn i gceolchoirm achan dara mí ar mhaithe le carthanacht. Grúpa fir suimiúla atá siad, agus sílim go bhainfidh mé sult as a bheith ag canadh leo. Aníos tá fhios agam go bhfuil dordghuth agam, agus dá bhrí sin, tá orm an dord-eochair a fhoghlaim arís.

Bhí rún agam téigh i gcór pobail áitiúla freisin, ach tá siad ag lorg stiúrthóir nua ar faoi láthair agus ní bhíonn siad ag cleachtadh. Tá súil agam go mbeidh siad ag tosú arís go luath. Ar aon nós, bhí mé ag lorg cóir áitiúla eile go bhíodh mé in ann téigh iontu, agus tá iontais orm go bhfuil an oiread sin cóir san áit seo – cóir gairmiúil, cóir pobail, cóir seomra agus fiú cór Giúdais.

Choirs

This week I joined the Brighton Welsh Male Voice Choir. They practise every Monday evening in St Leonard’s Church in Hove, a shortish bus ride from here, and give concerts for charity every other month. They seem like an interesting bunch of blokes and I’m sure I’m going to enjoy singing with them. I discovered that I’m a bass, as I suspected, so I have to relearn the bass clef, something I haven’t needed to read for a long time.

I was planning to join a local community choir as well, but they are currently looking for a new conductor and are not practising. I hope they’ll start again soon. Anyway, I’ve been looking for other local choirs I could join and have been surprised how many there are – professional choirs, community choirs, chamber choirs and even a Yiddish choir.

Mwynheuais Nadolig – bwytais lawer o fwyd blasus (cogyddes ardderchog yw fy mam), ac ymlacais o blaen y tân a’r teledu. Ddydd Mercher, aethon ni am dro o amgylch yr Ardal Lluniau a bwyton ni ginio mewn tafarn ger tŷ Beatrix Potter (Hill Top). Nos Iau daeth fy chwaer ac ei chariad, ac aethon ni i dafarn gyda’n gilydd. Yn anffodus, roedd hi’n bwrw glaw trwm ac roedd y gwynt yn chwythu pan o’n ni’n adael y tafarn, ond yn ffodus cawson ni lifft gyda chyfaill fy chwaer.

Cyrhaeddais ‘nôl yn Brighton Nos Wener ar ôl taith hir iawn ar y trên. Achos roedd gorsaf Euston yn cau, o’n i’n gorfod y “llwybr golygfaol” trwy Birmingham a Basingstoke, yn hytrach na mynd yn syth o Lancaster i Lundain.

Gaoth agus báisteach

Bhain mé sult as an Nollaig – d’ith mé go leor bia blasta (is cócaire iontach í mo mháthair), agus ghlac mé mo shuaimhneas ar aghaidh an thine agus an teilifís. Dé Céadaoin chuaigh muid ar turas timpeall Ceantar na Lochanna agus d’ith muid lón i dteach tábhairne in aice tí Beatrix Potter (Hill Top). Oíche Déardaoin tháinig mo dheirfiúr agus a fiancé, agus chuaigh go dtí an teach tábhairne le cheile. Ar an drochuair, bhí báisteach trom agus gaoth láidir ann nuair a thosaigh muid abhaile, ach ar an dea-uair dúinn fuair muid síob le cara mo dheirfiúr.

Tháinig mé ar ais i mBrighton oíche Aoine i ndiaidh turas an fhada ar an traein. Bhí stáisiún Euston dúnta agus dá bhrí sin, bhí orm bealach eile a thógáil trí Birmingham and Basingstoke, in áit ag dhol díreach o Lancaster i Londain.

Wind and rain

Christmas was good – I eat lots of lovely food (my mum is a great cook), and relaxed in front of the fire and the telly. On Wednesday we went on a drive around the Lake District and had lunch in a pub next to Beatrix Potter’s house (Hill Top). My sister and her fiancé arrived on Thursday evening and we went out to one of the local pubs – the slightly spooky one up in the woods. It was tipping it down and blowing a gale when we left the pub, which kept the vampires away, but fortunately we got a lift home with one of my sister’s friends.

I got back to Brighton on Friday evening after a seemingly interminable journey. Euston station was closed, so instead of going directly from Lancaster to London, I had to take the “scenic route” via Birmingham and Basingstoke.

Ces i wythnos dda iawn yr wythnos diwethaf. Nos Fawrth, es i i’r grŵp canu yn Llundain. Dim ond pump ohonon ni oedd yno, ond fe gawson ni amser da, a naethon ni cân newydd – “A Place in the Choir” gan Bill Staines – cân doniol iawn.

Nos Fercher es i i’r tŷ nghyfaill Steve, ac chwaraeon ni ychydig o alawon – fe ar y ffliwt, fi ar y chwiban. Yn ddiwethar, prynodd e clarinét hefyd, a ceisiais i chwarae e – dw i’n dal i allu chwarae a dw i’n bwriadu ailddechrau. Do i nghlarinét yn ôl o dŷ fy rhieini, lle mae e ar hyn o bryd, ar ôl Nadolig.

Bore Sadwrn ces i fy nhrydedd wers ar y gitâr – oedd hi’n da iawn. Dw i wedi dechrau dysgu ‘flatpicking’ a dw i’n ceisio gwneud tipyn bach o ‘fingerpicking’ hefyd.

Prynhawn Sadwrn a Sul, oedd hi’n braf a chynnes ac es i i’r promenâd i wneud sglefrolio gyda nghyfeillion. Wel, a dweud y gwir, sgwrsion ni gyda’n gilydd mwy na sglefiolion ni, fel arfer.

Nuacht na seachtaine

Bhain mé an taitneamh as an seachtaine seo caite. Oíche Mháirt, chuaigh mé chuig grúpa amhránaíocht i Lundain. Ní raibh ach cúig againne ann, ach bhain muid an-sult as, agus rinne muid amhrán nua – “A Place in the Choir” le Bill Staines – amhrán an-ghreannmhar.

Oíche Chéadaoin chuaigh mé i dteach mó chairde Steve, agus sheinn muid roinnt poirt – eisean ar an fheadóg mhór agus mise ar an fheadóg stáin. Le déanaí, cheannaigh sé cláirnéid freisin agus bhain mé triail as í a sheinm – is féidir liom í a sheinm go fóill agus tá fonn agam tosaigh an chláirnéid a sheinm athuair. Tabharfaidh mé mo chláiréid ar ais ó dteach mo muintir, cá bhfuil í ar faoi láthair, i ndiaidh Nollaig.

Maidin Dé Sathairn bhí mo thríú ceacht giotár ann – bhí sé go maith. Thosaigh mé ‘flatpicking’ a fhoghlaim agus bím ag triail giota beag ‘fingerpicking’ a fhoghlaim ar m’aonar freisin.

Tráthnóna Dé Sathairn agus Dé Domhnaigh, bhí an aimsir go breá agus chuaigh mé go dtí an promanád rothaíocht a dhéanamh leis mo chuid cairde. Bhuel, déanta na firinne, chaith muid níos am ag caint na rothaíocht a dhéanamh, mar is gnách.

Yr wythnos hon, cwrddais â ferch o’r Weriniaeth Tsiec sy’n dysgu Cymraeg. Mae hi’n gwneud gradd Saesneg mewn prifysgol ym Mrâg ac yn dysgu Cymraeg ar ei phen ei hunan. Daeth hi o hyd i mi trwy fy wefan a dyn ni wedi bod yn sgwrsio yn Saesneg, Tsieceg a Chymraeg arlein yn ddefnyddio Skype. Un o’r grŵp canu ydw i’n mynychu bob nos Fawrth yn y Canolfan Iwerddon Hammersmith yn Llundain ydy Cymro-Cymraeg hefyd. Ymddengys bod dysgwyr a siaradwyr Cymraeg mewn cryn dipyn o leoedd annisgwyl.

Dw i’n gwneud cynnydd da gyda’r gitâr. Dw i wedi dysgu y rhan fwya’r cordiau sylfaenol ar gof a mae fy newidiadau cord yn mynd yn lyfnach a chyflymach yn raddol. Dw i’n mwynhau yn fawr chwarae’r gitâr a dw i’n penderfynol dysgu e yn dda iawn.

An seachtain seo, bhuail mé le cailín as Poblacht na Seice atá ag foghlaim Breatnais. Tá sí ag déanamh céim Béarla in ollscoil i bPrág agus ag foghlaim Breatnais ina haonar. Tháinig sí orm trí mó suíomh idirlín agus bímid ag caint le chéile as Béarla, Seicis agus Breatnais ar an idirlín trí Skype.

Sa rang amhránaíocht sa Lárionad Gaelach i Hammersmith, Londain a bhím páirt a ghlacadh ann, tá beirt Gaeilgeoirí ar a laghad, agus Éireannaich eile gan Gaeilge. Tá mé den bharúil nach bhfuil suim mór ag na Gaeilgeoirí Gaeilge a chaint, ach b’fhéidir go bhfuil cearr agam.

Tá mé ag dul chun cinn go maith leis an giotár. Tá mé i ndiaidh an chuid is mó de na corda bunúsacha ag foghlaim de ghlanmheabhair agus tá m’athraigh corda ag éirigh níos mín agus níos tapa de réir a chéile. Bain mé an sult as an giotár a chluich agus tá rún daingean agam é a fhoghlaim an-mhaith.