Article 1 of the UDHR in languages of South America

Language families

Arawakan, Aymaran, Barbacoan, Cahuapanan, Cariban, Chocoan, Guaicuruan, Harakmbut, Jivaroan, Mapuche, Mixe-Zoque, Panoan, Peba-Yaguan, Quechuan, Tacanan, Tucanoan, Tupí-Guarani, Witotoan, Yanomam, Zaparoan


Language family: Arawakan

Amuesha-Yanesha

Allohueney ñeñtey arromñatey att̃o ye'ñalletyesa arr patsro e'ñe att̃ecma cohuen yesherb̃a'yen. Ñam̃a yechyen allpon derechos att̃och e'ñech cohueno'tsa'yeney arr patsro. Ñam̃a allohuen att̃ecma yechyen alloch yoct̃ape' chyen cohuen ñam̃a yeñotyen yeyoc̃hro ñeñt̃e'ne pocte' enten acheñenesha' ñam̃a ñeñt̃ama pocteye' enteneto. Yeñoteñ añ poctetsa e'ñe yemo'nasheñ yep̃annena ama't ora allohuen allpon acheñenesha' ñeñt̃añe patsro'tsa'yeney.

Asháninka

Aquempetavacaajeita maaroni atiri. Timatsi aquenqueshirejeitantari maaroni, timatsi amejeitari, ayojeiti paitarica ocameetsati antajeitiri: te oncameetsateji intsaneapitsajeiteero itsipapee. Te oncameetsateji imperanajeitee, te oncameetsateji iroashinoncaajeitee, irointi ocameetsati aacameetsatavacaajeitea.

Ashéninka Perené

Yudabu dasibi jabiaskadi akin, xinantidubuki. Javen taea jau jaibunamenunbunven.

Ashéninca Pichis

Maaroni atziripayeeni, ovaquera intzimapaaque, eero ocantzi iñaashitacaavaitaityaari iromperanataityaari. Eejatzi oquemitari iroñaaca te apantyaaro amanitashireteri atziri ancanteri: "Te pirjiperote eeroca, iriima irinta iriitaque ñaaperori". Eejatzi oquemitari te oncameethate intzime aparoni atziri antayetashityaarone caari ishinetaacairi pashine irantero. Tema maaroni ayotziro ampampithashirvaayeta, ayotziro tsicarica otzimayetzi cameethatatsiri anteri o tsicarica otzimi caariperotatsiri, irootaque ocovaperotantari iroñaaca entacotavacaayetya anquemitacaantanaquero arentzitavacaatyeeyaami ocaaquiini.

Caquinte

Aquejetavacaajiaca maasano caquinte. Chooca aquenquejantaca maasano, chooca amejigaca, atsajiaque taaca opajitapae ocameetsataque antajiguica. Tee oncameetsateji iromperaperanajicaji, tee oncameetsateji irogashinoncajajiacaji. Jero cameetsatatsica aavacaj aiaquempa.

Garifuna

Sun gürigia nasíruati yuti lun, lidan úarani, lawiwanduní libágari kai le aubai labúsienra, gatu giñe lanagun lungua buidu hadan líbegu.

Nomatsiguenga (inato)

Antagaisati matsiguenga ibogaiguë matsiguengasonorl. Aisati icantaigaca. Teni iromerataiguengani. Antagaisati iquengaigui aisati igóiguiro ora caninaro aisati igóiguiro ora te onganinate. Iroro caninataque omagaro matsiguenga iraniacaninataigueri ira basiniati matsiguenga aisati ingantaiguerí ora caninaro.

Wayuu

Naa wayuukana jemeishi süpüla taashi süma wanawa sülu'u nakua'ipa, aka müin yaa epijainjana sünain anajiranawaa a'in nama napüshi.

[top]


Language family: Aymaran

Aymara

Taqpach jaqejh khuskat uñjatatäpjhewa munañapansa, lurañapansa, amuyasiñapansa, ukatwa jilani sullkanípjhaspas ukham uñjasipjhañapawa.

[top]


Language family: Barbacoan

Awa Pit / Cuaiquer

Wantuz awá m+jan wuantuz nitchatpa karakas m+nkaskachapmuchi. Mamaz kualtuz puchakas awapit relionkaz upiniónkaz politkakaz mamaztusne indulekaz nacionalkaz socialkaz posicionkaz pialkaz chikta mamaztuskaz kunticionkaz.

Cha'palaachi

Naaju chachilla bain mu' chachilla bain na kayatu tichiba bulla jutyu naakendya'ba kenu deechu taa na kayamu deju, tsenminya naaju juñu bain ne tsaave ti' uukavinu jutyu naa ti deechu juuchi bain, mubain mubain tsaren dejuve, tsenmin shilli pensangenupude deju' mitya, tsenmin usa' kendu bain ura' kendyu' bain mide' mitya muba mu bain veta' veta' ura' keewaawaa kenuu dejuve.

[top]


Language family: Cahuapanan

Chayahuita (Paranapura / Shawi)

Ya'ipi piyapinpoa' capini noya ninosorocaso' ya'huërin. Ya'ipinpoa' yonquirëhua'. Noya nicacaso' nitotërëhua'. Napoaton iyanpoa pochin ninosorocaso' ya 'huërin.

[top]


Cariban

Akurio (Akuriyó)

Yiriba na bà sikindo dare bà mɛɛri, da seena yirimma mii bà ta da i nɛki bà tɔɔba.

[top]


Chocoan

Eperara (Epéna Pedée)

Ũma tachi eperarã t’opata apenaarã ome auk’a tachi creencia ome ɨchiava auk’a – kincia k’awaa- k’o p’anora ome a penaarã maa.

[top]


Guaicuruan

Toba Qom

'Enauac na naaxat shiỹaxauapi na mayipi huesochiguii qataq 'eeta'a't da l'amaqchic qataq da 'enec qataq ỹataqta ỹaỹate'n naua lataxaco qataq nua no'o'n nvilỹaxaco, qaq ỹoqo'oyi iuen da i 'oonolec ỹataqta itauan ichoxoden ca lỹa

[top]


Language family: Harakmbut

Amarakaeri

Aya'da aratbut katepi' eka'ta' on'pakpo ka'dik o'ne. Nog aratbut huadak o'nepo konigti opudomey huadak mo'e. Aya'da huadak eka' nopoe'dik o'ne kenpa'ti dakhuea' eka' nopoe'dik o'ne kenpa'ti konig huama'buytaj o 'tihuapokika' konigti nogomeytaj tihuapokika 'dik o'ne.

[top]


Language family: Jivaroan

Achuar-Shiwiar

Aints ainauti mash metek nuwanmaya akiinawaitji. Turasha angkan pengker pujusmi tusar akiinawaitji. Aintstikia mash ji nintijai paan nintimratnuitji, turasha pengker aa nu nekaatnuitji. Turasha pase aa nusha nekaatnuitji. Turasha ji pataachiri ainaujai pengker nintimtunisar pujaj ina nunisrik chikich ainauj aisha pengker nintimtunisar pujustinuitji.

Aguaruna (iinia chichama)

Ashi aents aidauk agkan akinui, betek eme anentsa aentsmasa diyam atanmash, tuja aents anentaibau, aents dutikatasa wakej amu yupichu dutimainnum, tuja ni wakejamun takakush tikish bakushminnum, nuniak tikish aidaujaish shiig yatsuta anmamut ati tusa.

Hear a recording of this text

Candoshi-Shapra

Iy tpotsini ichigoroni kis tamam zadkini, vatam tpotsiniva. Vatam ichigoroni magini tarova; ashiriya chinakaniya. Ashirocha, zovalliatsich tamaparia-ashiros sanpata chinagtsa atiniya.

Shuar (Šiwar čičam)

Penker inintimsamka mash aintsti ankan, matekrin nuya nii penkerin takakui nii akiniamunmaya tu ausamti aratukmau atinuitji mai matekrak.

[top]


Language family: Mapuche

Mapuche (Mapudungun/Mapuzgun)

Kom pu mogence kisuzuam mvlekey, kom cegeygvn, logkogeygvn ka piwkegeygvn, nieygvn kimvn fey mew mvley tañi yamniewael ka epuñpvle kejuwael egvn.

[top]


Language family: Mixe-Zoque

Totontepec Mixe (Ayöök)

Tum akijpxa xa ve’e jayu kye’ex, ve’em ax jö’n tyukidaakjüva tijaty mëkin; ve’empa axjö’n jä jyööjtykin di yaknaxy, jats oy myujatyöö’tëjk di mëët nayjavajüt.

[top]


Language family: Panoan

Amahuaca

Tzovan jato jumahaito hinaayamanonmun vacunoxcanquihnucanpu. Tzovan jato zinaayamanonmun vacunoxcanquihnucanpu. Jonitzan derechocavizyahtoxrivimun vacunoxcanquihqui. Quiyoovinin shinanquin hiromaquin jaucuzahavorahquiqui shinantimunhcanquihqui. Vacurazixquicavizhi quiyoovinixjatimunhcanquihnucanpu.

Kashibo (Cacataibo)

Ui uni cara 'iti icë axbi ca bëtsi unibë gobiernonën iscëx sënën ití icën. Ui cara ain tita ain papa 'iaxa quixun sinanquinma ca gobiernonën sinancëx ax bëtsibë sënën 'icën. Camaxunbi ca sinanti 'unanin. Camaxunbi ca añu ñu ati cara asábi 'icën, añu ñu 'ati cara 'aisama 'icë quixun 'unanti 'icën. Usa 'ain ca camaxbi ain xucënbë 'icësaribiti nuiananti 'icën.

Kashinawa (Hantxa Kuin / Huni Kui)

Yudabu dasibi jabiaskadi akin, xinantidubuki. Javen taea jau jaibunamenunbunven.

Matsés

Chidon tishaido yec matses abitedimbo bëdamboec isnanac bëdambo ictsiash. Chieshnanac icsambo ictsiash. Abitedimbo bëdamboec tabadac bëdambo ictsiash. Shubu abentsëcquidën tabadac birnboec abitedi tabadac bëdambo ictsiash - quequin chuipanëdash nidaid abitedinoësh cho-choquidon.

Shipibo

Jatíbi joninra huetsa jonibaon yoiai nincáresti iqui, jahueraquibi jaconmai iamaquin; jainoash jahuen queena jacon jahuéquibo ati jahuequescamabi iqui, tsonbira amayamatima iqui. Jaticashbira jascara aresti jacon shinanya iti jahuequescamabi iqui, jahuequescarainoash picota joni inonbi. Huestiora huestiorabora jahuéqui ati shinanya iqui; jainshon onanribique jahueratoqui jacon iqui jainoash jaconma iqui ishon. Ja copira huetsa jonibires inonbi non jato jaconharesti iqui, non huetsabi non acai quescaaquin.

Yaminawa (Sharanawa / Marinaw dialect)

Nantifin naanno rasisin cainnifoquin. Tsoan mato iscahuatiroma cuscan, -Manfin uhuunnacoinquin. Ahuua tsacatama rarama shara ninonfo ishon. Nantififain aton mapo shinantirofoquin. Ato nomuranrin chaca iyamarain sharamainqui icashon. Ascanrifiantan nantifin manifoti yorahuan tanannon icashu.

[top]


Language family: Peba-Yaguan

Yagua (Nijyamïï Nikyejaada)

Ne sarupay nijyami cumudeju darvantyamuy javatyasjiu. Jachipiyadati mirvara samirva, mirvamuy ne samirva. Ramunltiy sarivichanichara samirvariy jityunu vichavay.

[top]


Language family: Tucanoan

Ecuadorian Siona (Baicoca)

Sia’baj̱ aideo’yë goa’ye beoye gu̱i’ne sia’yë’quë maca bai’ye gu̱i’ne quëco baye co̱ni, ja̱je̱ goachase’sëte goa’ju̱i’ñe beoye ñese saiye bai’ji co̱caijë yequë bai̱reje.

[top]


Language family: Tupí-Guarani

Guaraní (ava ñe'ê)

Mayma yvypóra ou ko yvy ári iñapyty'yre ha eteîcha tecoruvicharendá ha acatúape jeguerekópe; ha ikatu rupi oikuaa añetéva ha añete'yva, iporâva ha ivaíva, tekotevê pehenguéicha oiko oñondivekuéra.

[top]


Witotoan

Bora

Pueyano pa quishacari, puetunu pajaniyajanaa mariyata miishiya maninia, maja sooshiya tamonu. Puetunu pueyajanaari niishitiajaraca, jiuujiaaracanio pueyacua pa taraajenura. Naarate maninia pa jiyanootioore juhua pa tapueyocuaca.

Murui Huitoto

Nana cai comuillamona dama cai abido iticai. Cai comuillamona jiaimie anamo iñedicai. Nana daje facaiconi iticai. Abi uiñuanona comuidicai. Dani coninirie cai nabairilla.

[top]


Yanomam

Yanomamö

Kõmi thë pë rë përɨprawë rë piyëkëi, he usukuwë thë pë keprou ai thë ã rëamaihã no ã heparohowë, totihitawë thë pë riã rẽ thaɨwehei hamɨ, thë pë puhi tao kãi përɨhiwëha, thë pë puhi kãi katehewëha hawë kama thë pë mashi shĩro përɨhimopë.

[top]


Zaparoan

Arabela (Tapweyokwaka)

Pueyano pa quishacari, puetunu pajaniyajanaa mariyata miishiya maninia, maja sooshiya tamonu. Puetunu pueyajanaari niishitiajaraca, jiuujiaaracanio pueyacua pa taraajenura. Naarate maninia pa jiyanootioore juhua pa tapueyocuaca.

Záparo

Kawiriaja kayapuina ichaukui ta nuka pucha panicha kupanimajicha cha nuka nishima ikicha kiniana panicha tamanuka kanata ikimajicha.

[top]

If you would like to make any corrections or additions to this page, or if you can provide recordings, please contact me.

Other language families

Afroasiatic, Languages of North America, Languages of South America, Austro-Asiatic, Austronesian, Caucasian, Dravidian, Hmong-Mien, Indo-European: Baltic, Celtic, Germanic, Indo-Iranian, Italic/Romance, Slavic, Other, Quechuan, Mongolic, Niger-Congo, Nilo-Saharan, Sino-Tibetan, Tai-Kaidai, Tungusic, Turkic, Uralic, Yukaghir, Isolates, Sign Languages, Pidgins and Creoles, International Auxiliary Languages (IALS), Alternative writing systems, Constructed/fictional languages and alphabets, Index

Index of UDHR translations

[top]


Green Web Hosting - Kualo

Why not share this page:

 

iVisa.com

If you like this site and find it useful, you can support it by making a donation via PayPal or Patreon, or by contributing in other ways. Omniglot is how I make my living.

 

Note: all links on this site to Amazon.com, Amazon.co.uk and Amazon.fr are affiliate links. This means I earn a commission if you click on any of them and buy something. So by clicking on these links you can help to support this site.

Get a 30-day Free Trial of Amazon Prime (UK)

If you're looking for home or car insurance in the UK, why not try Policy Expert?

[top]

iVisa.com